Keselamatan Makanan: Cabaran Untuk Memberi Makan 9 Billion Penduduk Dunia

1 November 2011 - Satu titik sejarah dimana dunia telah mencapai 7 billion penduduk. Pertumbuhan penduduk dan penggunaan makanan yang berterusan bermakna permintaan global bagi makanan akan meningkat sekurang-kurangnya 40 tahun lagi dengan unjuran jumlah penduduk dunia akan mencecah angka 9 billion pada tahun 2050. Persaingan yang semakin meningkat bagi tanah, air, dan tenaga, di samping eksploitasi berlebihan terhadap sumber perikanan, akan menjejaskan kemampuan kita untuk menghasilkan makanan, serta keperluan segera untuk mengurangkan kesan sistem makanan terhadap alam sekitar. Kesan perubahan iklim merupakan ancaman lanjut. Tetapi dunia boleh menghasilkan lebih banyak makanan dan dapat memastikan bahawa ia digunakan dengan lebih cekap dan saksama. Strategi global yang pelbagai dan berkaitan diperlukan untuk memastikan keselamatan makanan yang mampan dan saksama.

Setengah abad yang lalu telah menyaksikan pertumbuhan yang ketara dalam pengeluaran makanan, membolehkan penurunan dramatik dalam bahagian penduduk dunia yang lapar, walaupun jumlah penduduk dunia meningkat dua kali ganda. Walau bagaimanapun, lebih daripada satu dalam tujuh orang hari ini masih tidak mempunyai akses kepada protein dan tenaga yang mencukupi daripada diet mereka, dan menderita daripada kekurangan mikronutrien. Dunia kini menghadapi satu set baharu cabaran yang bersilang (intersecting challenges). Penduduk global akan terus berkembang, dan ia mungkin mencapai kemuncak pada kira-kira 9 bilion orang menjelang pertengahan abad ini. Kaitan utama dalam pertumbuhan penduduk ialah bertambahnya kekayaan, dan dengan kuasa membeli yang lebih tinggi menjadikan penggunaan yang lebih tinggi dan permintaan yang lebih besar untuk makanan yang diproses, daging, produk tenusu, dan ikan, yang sekaligus menambah tekanan kepada sistem bekalan makanan. Pada masa yang sama, pengeluar makanan mengalami persaingan yang lebih hebat bagi sumber tanah, air, dan tenaga, dan keperluan untuk membendung banyak kesan negatif pengeluaran makanan terhadap alam sekitar menjadi semakin jelas. Semua isu-isu ini adalah ancaman kesan perubahan iklim yang besar dan kebimbangan tentang bagaimana langkah-langkah mitigasi dan adaptasi boleh menjejaskan sistem makanan.

Rajah 1: Pengeluaran global tanaman dan haiwan relatif sejak 1961 (apabila pengeluaran relatif berskala 1 pada tahun 1961). (A) jenis tanaman utama dan (B) jenis ternakan utama. Sumber: FAOSTAT, http://faostat.fao.org/default.aspx (2009).

Cabaran yang dihadapi dunia meningkat tiga kali ganda. Permintaan yang pesat untuk makanan daripada populasi yang lebih besar dan lebih mewah; dengan cara yang mampan untuk alam sekitar dan sosial; dan memastikan bahawa orang paling miskin di dunia tidak lagi lapar. Cabaran ini memerlukan perubahan dalam cara makanan dikeluarkan, disimpan, diproses, diedarkan, dan akses yang sama radikal seperti yang berlaku semasa Revolusi Perindustrian dan Pertanian abad ke-18 dan ke-19 dan Revolusi Hijau abad ke-20. Peningkatan dalam pengeluaran akan mempunyai peranan yang penting untuk dimainkan, tetapi akan dikekang oleh sumber-sumber yang terhad yang disediakan oleh tanah, lautan, dan atmosfera.

Corak harga makanan global merupakan penunjuk trend dalam ketersediaan makanan, sekurang-kurangnya untuk mereka yang mampu dan mempunyai akses kepada pasaran dunia. Lebih dari satu abad yang lalu, harga makanan kasar secara umumnya telah jatuh, menjadi stabil dalam tiga dekad yang lalu tetapi meningkat secara mendadak disebabkan oleh krisis minyak tahun 1970-an. Pada pertengahan tahun 2008, terdapat peningkatan pesat yang tidak dijangka kepada harga makanan, punca yang masih dibahaskan, yang kemudiannya diketepikan kerana ekonomi dunia masuk ke dalam zaman kemelesetan. Walau bagaimanapun, ramai (bukan semua) pengulas telah meramalkan bahawa ini menandakan kemuncak bagi tempoh dan harga makanan yang lebih tidak menentu yang didorong terutamanya oleh permintaan yang meningkat daripada negara-negara membangun, serta persaingan untuk sumber-sumber dari pengeluaran biofuel generasi pertama. Harga makanan yang meningkat akan merangsang pelaburan yang lebih besar dalam pengeluaran makanan, tetapi kepentingan kritikal bagi keperluan makanan manusia dan juga untuk kestabilan sosial dan politik menjadikan ia berkemungkinan bahawa kerajaan dan pertubuhan-pertubuhan lain akan mahu untuk menggalakkan pengeluaran makanan yang didorong oleh mekanisme pasaran yang mudah. Sifat jangka panjang pulangan ke atas pelaburan bagi pelbagai aspek pengeluaran makanan dan kepentingan dasar-dasar yang menggalakkan kelestarian dan ekuiti juga berhujah menentang kebergantungan semata-mata kepada penyelesaian pasaran.

Jadi, bagaimana lebih banyak makanan boleh dihasilkan secara mampan (lestari)? Pada masa lalu, penyelesaian utama kepada kekurangan makanan telah membawa lebih banyak tanah digunakan untuk pertanian dan mengeksploitasi stok ikan baharu. Namun, sejak 5 dekad yang lalu, walaupun pengeluaran bijirin meningkat lebih daripada dua kali ganda, jumlah tanah subur yang dikhaskan untuk pertanian di peringkat global meningkat hanya ~9 peratus. Sesetengah tanah baharu boleh dibawa masuk ke dalam pertanian, tetapi persaingan untuk tanah bagi aktiviti manusia yang lain menjadikannya tidak mungkin dan mahal. Keutamaan juga harus diberi kepada perlindungan biodiversiti dan kemudahan yang disediakan oleh ekosistem semula jadi (contohnya, penyimpanan karbon di dalam hutan hujan). Dalam dekad-dekad kebelakangan ini, tanah pertanian yang dahulunya produktif telah hilang kesan daripada pembandaran dan lain-lain kegunaan manusia, serta kesan penggurunan, peningkatan saliniti, hakisan tanah, dan kesan lain akibat daripada pengurusan tanah yang tidak lestari. Perubahan iklim lebih memburukkan keadaan. Keputusan dasar baru-baru ini untuk menghasilkan biofuel generasi pertama pada tanah pertanian yang berkualiti baik telah menambah tekanan kepada persaingan guna tanah. Oleh itu, senario yang paling mungkin adalah: lebih banyak makanan perlu dihasilkan daripada jumlah tanah yang sama (atau kurang). Selain itu, tiada alasan utama menambah jumlah kawasan tangkapan: hampir kesemua tangkapan perikanan dieksploitasi, dan kebanyakannya berlebihan.

Kajian baru-baru ini menunjukkan bahawa dunia akan memerlukan 70 hingga 100% lebih makanan pada tahun 2050. Dalam artikel ini, strategi utama untuk menyumbang kepada cabaran memberi makan 9 bilion orang, termasuk yang paling kurang bernasib baik, akan diterokai. Penekanan diberikan kepada kelestarian, serta peranan gabungan sains semula jadi dan sosial dalam menganalisis dan menangani cabaran.

Merapatkan Jurang Hasil

Terdapat variasi geografi yang luas dalam produktiviti tanaman dan ternakan, bahkan di seluruh rantau yang mengalami iklim yang serupa. Perbezaan di antara produktiviti yang dihasilkan dan produktiviti terbaik yang boleh dicapai menggunakan bahan genetik semasa dan teknologi dan pengurusan yang sedia ada dipanggil "jurang hasil." Hasil terbaik yang boleh diperolehi dalam negara bergantung kepada keupayaan petani untuk mengakses dan menggunakan benih, air, nutrien, pengurusan perosak, tanah, kepelbagaian biologi, dan pengetahuan. Telah dianggarkan bahawa dalam bahagian-bahagian tertentu negara di Asia Tenggara di mana pengairan telah disediakan, purata maksimum hasil padi yang dilaraskan oleh iklim (climate-adjusted rice) ialah 8.5 metrik tan sehektar, namun purata hasil yang sebenarnya dicapai hanya 60 peratus daripada angka ini. Jurang hasil yang serupa juga terdapat dalam hasil gandum yang ditanam dengan kebergantungan kepada air hujan, rain-fed di tengah-tengah Asia dan bijirin rain-fed di Argentina dan Brazil. Satu lagi cara untuk menggambarkan jurang hasil adalah dengan membandingkan perubahan dalam pengeluaran makanan per kapita lebih 50 tahun yang lalu. Di Asia, jumlah ini telah meningkat kira-kira dua kali ganda (di China, oleh faktor hampir 3.5), dan di Amerika Latin, ia telah meningkat 1.6 kali ganda, di Afrika, pengeluaran per kapita jatuh kembali dari pertengahan tahun 1970-an dan baru sahaja mencapai tahap yang sama seperti pada tahun 1961. Peningkatan pengeluaran makanan, serta peningkatan pendapatan untuk membeli makanan, boleh dihasilkan dengan tanaman dan ternakan jika kaedah ditemui untuk merapatkan jurang hasil.

Hasil rendah berlaku kerana kekangan teknikal yang menghalang pengeluar makanan tempatan dari meningkatkan produktiviti atau atas sebab-sebab ekonomi yang timbul daripada keadaan pasaran. Sebagai contoh, petani tidak mungkin mempunyai akses kepada pengetahuan teknikal dan kemahiran yang diperlukan untuk meningkatkan pengeluaran, kewangan yang diperlukan untuk melabur dalam pengeluaran yang lebih tinggi (contohnya, pengairan, baja, jentera, produk perlindungan tanaman, dan langkah pemuliharaan tanah), atau jenis-jenis tanaman dan ternakan yang memaksimumkan hasil. Selepas musim menuai atau dari penyembelihan, mereka mungkin tidak mampu untuk menyimpan hasil atau mempunyai akses kepada infrastruktur untuk mengangkut hasil terus kepada pasaran pengguna. Petani juga boleh memilih untuk tidak melabur dalam meningkatkan produktiviti pertanian kerana pulangan yang tidak setimpal jika dibandingkan dengan kecekapan guna modal dan buruh bagi sektor lain.

Secara tepat bagaimana cara terbaik untuk memudahkan pengeluaran makanan meningkat adalah spesifik dengan lokasi. Dalam kes-kes yang ekstrim negara-negara yang gagal dan pasaran yang tidak berfungsi, penyelesaian terletak di luar sistem makanan. Jika sebuah negara yang berfungsi wujud, terdapat perkiraan untuk dicapai antara melabur dalam pertumbuhan ekonomi secara keseluruhan untuk merangsang kepada pertanian dan memberi tumpuan kepada pelaburan dalam sektor pertanian untuk merangsang kepada pertumbuhan ekonomi, walaupun kedua-duanya jelas dikaitkan di kawasan-kawasan seperti sub-Sahara Afrika, di mana pertanian biasanya membentuk 20 hingga 40% Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK). Dalam sesetengah situasi, seperti negara yang berpendapatan rendah sebagai pengimport makanan, melabur semata-mata dalam menjana pertumbuhan pendapatan yang meluas untuk membolehkan pembelian makanan dari wilayah dan negara-negara yang mempunyai keupayaan pengeluaran yang lebih baik mungkin menjadi pilihan terbaik. Apabila pelaburan disasarkan kepada pengeluaran makanan, isu seterusnya ialah perkiraan antara meletakkan sumber-sumber ke dalam infrastruktur serantau dan negara, seperti pembinaan jalan raya dan pelabuhan, dan melabur dalam modal sosial dan ekonomi tempatan.

Jurang hasil juga mungkin wujud kerana kos input yang tinggi atau pulangan yang rendah daripada peningkatan pengeluaran ekonomi sub optimal untuk meningkatkan pengeluaran kepada hasil maksimum yang secara teknikal boleh dicapai. Sistem pengangkutan yang lemah dan infrastruktur pasaran menaikkan harga input seperti baja dan air, dan meningkatkan kos menggerakkan makanan yang dihasilkan ke dalam pasaran negara atau dunia. Jika risiko pelaburan yang tinggi dan cara-cara untuk mengimbanginya tidak ada, tidak melabur boleh menjadi keputusan yang paling rasional, sebahagian daripada "perangkap kemiskinan." Pengeluaran makanan di negara-negara membangun boleh terjejas oleh campur tangan pasaran di negara maju, seperti subsidi atau sokongan harga. Keperluan ini direka bentuk dengan teliti dan dilaksanakan supaya kesannya terhadap harga komoditi global tidak bertindak sebagai financial disadvantage kepada pengeluaran di negara-negara lain.

Globalisasi sistem makanan menawarkan akses kepada pengeluar makanan tempatan ke pasaran yang lebih besar, serta modal untuk pelaburan. Pada tahap agregat, ia juga muncul untuk meningkatkan kecekapan pengeluaran makanan global dengan membenarkan pengkhususan serantau dalam pengeluaran makanan tempatan yang paling sesuai. Disebabkan pengembangan pengeluaran makanan dan pertumbuhan penduduk kedua-dua berlaku pada kadar yang berlainan di kawasan-kawasan yang berlainan geografi, perdagangan global perlu untuk mengimbangi bekalan dan permintaan di seluruh dunia. Walau bagaimanapun, kos alam sekitar pengeluaran makanan mungkin meningkat dengan globalisasi, sebagai contoh, peningkatan pengeluaran gas rumah hijau yang dikaitkan dengan peningkatan pengeluaran dan pengangkutan makanan. Pasaran yang tidak terbatas juga boleh "menghukum" masyarakat dan sektor-sektor tertentu, terutamanya yang termiskin dan mempunyai pengaruh yang kurang terhadap bagaimana pasaran global distruktur dan dikawal selia. Perdagangan yang berkembang boleh menyediakan insurans terhadap kejutan serantau bagi pengeluaran seperti konflik, wabak penyakit, kemarau, atau banjir - kejutan yang mungkin meningkatkan kekerapannya akibat perubahan iklim yang berlaku. Sebaliknya, sistem makanan yang sangat berangkai boleh membawa kepada penyebaran perubahan fungsi ekonomi yang lebih meluas, seperti dalam krisis perbankan baru-baru ini, sekali gus menjejaskan lebih ramai orang. Terdapat keperluan mendesak untuk pemahaman yang lebih baik daripada kesan globalisasi pada sistem makanan penuh dan "externalities".

Mengekalkan, apatah lagi meningkatkan, produktiviti bergantung kepada inovasi yang berterusan untuk mengawal rumpai, penyakit, serangga, dan makhluk perosak lain kerana mereka berevolusi membentuk kerintangan kepada langkah-langkah kawalan yang berbeza, atau sebagai spesies baru muncul atau tersebar ke kawasan-kawasan yang baru. Inovasi melibatkan kedua-dua bidang tanaman dan penternakan yang tradisional dan lanjutan, serta pembangunan berterusan kimia, agronomi, dan langkah-langkah kawalan secara pertanian ekologi yang lebih baik. Hasil maksimum yang boleh dicapai di kawasan-kawasan yang berlainan juga akan beralih dimana kesan-kesan perubahan iklim mula dirasai. Peningkatan tahap CO₂ atmosfera boleh terus merangsang pertumbuhan tanaman, walaupun dalam konteks sistem pengeluaran pertanian yang sebenar, magnitud kesan ini tidak jelas. Lebih penting lagi ialah kebolehan untuk menanam tanaman di kawasan yang tidak sesuai, terutamanya kawasan utara temperat (walaupun pengembangan kawasan pertanian akan menghapuskan hutan boreal yang akan membawa kepada pelepasan gas rumah hijau utama), dan kehilangan kawasan-kawasan yang produktif pada masa ini kerana suhu yang terlalu tinggi dan kemarau. Model yang memadankan fizik perubahan iklim dengan biologi pertumbuhan tanaman akan menjadi penting untuk membantu pembuat dasar menjangka perubahan ini, serta untuk menilai peranan "biodiversiti pertanian" dalam membantu mengurangkan kesannya.

Merapatkan jurang hasil secara dramatik akan meningkatkan bekalan makanan, tetapi mengakibatkan impak yang tidak menentu terhadap alam sekitar dan maklum balas yang berpotensi yang boleh menjejaskan pengeluaran makanan masa depan. Pengeluaran makanan mempunyai kesan negatif kepada externalities iaitu kesan ke atas alam sekitar atau ekonomi yang tidak dicerminkan dalam kos makanan. Ini termasuk pelepasan gas rumah hijau [terutamanya metana dan nitrus oksida, yang lebih merosakkan daripada CO₂ dan yang mana pertanian adalah sumber utamanya], pencemaran alam sekitar disebabkan oleh kekurangan air, larian nutrien (nutrient run-off), kerana pengekstrakan nutrien yang berlebihan, degradasi tanah dan kehilangan biodiversiti melalui penukaran tanah atau pengurusan yang tidak sesuai, dan gangguan ekosistem disebabkan oleh penuaian ikan dan lain-lain makanan akuatik secara intensif.

Bagi menangani kesan negatif ini, kini diiktiraf secara meluas bahawa sistem pengeluaran makanan dan rantaian makanan secara umum mesti menjadi lestari sepenuhnya. Prinsip kelestarian membayangkan penggunaan sumber-sumber pada kadar yang tidak melebihi kapasiti bumi untuk menggantikannya. Mengikut takrif, pergantungan kepada input yang tidak boleh diperbaharui adalah tidak lestari, walaupun dalam jangka pendek, ia perlu sebagai sebahagian trajektori ke arah kelestarian.

Terdapat banyak kesukaran dalam membuat operasi yang lestari. Apakah skala ruang (spatial) yang harus dikekalkan agar pengeluaran makanan menjadi lestari? Jelas sekali matlamat paling utama ialah kelestarian global, tetapi wajarkah matlamat ini juga diaplikasikan pada tahap yang lebih rendah, seperti kawasan-kawasan (atau lautan), negara-negara, atau ladang yang telah diketahui mempunyai produktiviti yang rendah? Adakah tahap penggunaan yang tinggi atau externalities yang negatif di beberapa kawasan boleh dikurangkan oleh peningkatan dalam bidang-bidang lain, atau beberapa aktiviti yang tidak lestari dalam sistem makanan boleh diimbangi oleh tindakan-tindakan dalam sektor bukan makanan (melalui dagangan karbon, sebagai contoh)?

Walaupun definisi mudah kelestarian bebas daripada skala masa, dalam amalan, berapa pantas kita harus berusaha untuk bergerak dari status quo ke arah sistem makanan yang lestari? Cabaran-cabaran perubahan iklim dan persaingan untuk mendapatkan air, bahan api fosil, dan sumber-sumber lain mencadangkan bahawa peralihan yang pantas adalah penting. Walau bagaimanapun, adalah perlu untuk meneroka kemungkinan bahawa teknologi unggul menjadi mungkin dan generasi akan datang boleh menjadi lebih kaya dan, dengan itu, lebih berupaya untuk menyerap kos peralihan. Akhir sekali, kita tidak lagi mempunyai ukuran yang cukup baik bagi kelestarian, satu masalah yang besar apabila menilai strategi alternatif dan merundingkan keseimbangan. Ini merupakan kes bagi aktiviti-aktiviti yang agak terbatas, seperti pengeluaran tanaman di ladang individu, dan bahkan lebih sukar lagi apabila rantaian makanan lengkap adalah termasuk atau bagi produk yang kompleks yang mungkin mengandungi bahan-bahan yang diperoleh daripada semua bahagian dunia. Terdapat juga bahaya overemphasis pada apa yang boleh diukur yang agak mudah diabaikan (karbon, sebagai contoh) boleh membawa kepada dimensi kelestarian yang sukar untuk diukur (seperti biodiversiti). Ini adalah bidang di antara muka sains, kejuruteraan, dan ekonomi yang memerlukan perhatian yang lebih dengan segera. Pengenalan langkah-langkah untuk menggalakkan kelestarian tidak semestinya mengurangkan hasil atau keuntungan. Satu kajian ke atas 286 projek-projek pertanian lestari di negara-negara membangun, yang melibatkan 12.6 juta petani kecil pada 37 juta hektar, mendapati peningkatan hasil purata 79% merentasi pelbagai sistem dan jenis tanaman yang sangat luas. Satu perempat daripada projek-projek yang dilaporkan mencatatkan dua kali ganda hasil. Penyelidikan ke atas keupayaan ini dan program-program yang berkaitan yang dipertingkatkan kepada negara dan peringkat serantau harus menjadi keutamaan.

Intensifikasi mampan (sustainable intensification)

Menghasilkan lebih banyak makanan dari kawasan tanah yang sama pada masa yang sama mengurangkan kesan alam sekitar memerlukan apa yang dipanggil sebagai sustainable intensification. Hasil boleh menjadi meningkat dengan penggunaan teknologi yang sedia ada, dan dalam masa yang sama banyak pilihan pada masa ini wujud untuk mengurangkan externalities yang negatif. Pengurangan pengeluaran gas rumah hijau boleh dicapai dengan mengubah amalan agronomi, penggunaan kaedah pengurusan perosak bersepadu, pengurusan bersepadu sisa dalam pengeluaran ternakan, dan pengamalan pertanian-hutan (agro-forestry). Walau bagaimanapun, kesan amalan agronomi yang berbeza pada julat penuh gas rumah hijau boleh menjadi sangat kompleks dan boleh bergantung pada skala waktu dan ruang ukuran. Lebih banyak penyelidikan diperlukan untuk membolehkan penilaian yang lebih baik terhadap pilihan dasar yang bertentangan. Pertanian tepat merujuk kepada satu siri teknologi yang membenarkan aplikasi air, nutrien, dan racun perosak hanya kepada tempat dan pada masa yang dikehendaki, sekali gus mengoptimumkan penggunaan input. Akhir sekali, sumber tanah dan air digunakan untuk akuakultur dan perikanan boleh diuruskan dalam cara yang direka khusus untuk mengurangkan kesan negatif ke atas biodiversiti. Salah satu konsep sustainable intensification yang diperkenalkan secara meluas di seluruh dunia ialah Sistem Intensifikasi Padi, SRI (System of Rice Intensification) yang memberi fokus kepada peningkatan hasil dan pada masa yang sama menjimatkan penggunaan sumber tanah, air, benih, baja dan tenaga.

Strategi yang direka untuk merapatkan jurang hasil dalam negara-negara yang termiskin sering berhadapan dengan beberapa cabaran tertentu. Pengeluaran banyak dikuasai oleh petani berskala kecil dengan tenaga kerja wanita memainkan peranan yang dominan. Jika berdaya maju, pelaburan dalam mekanisme sosial dan ekonomi bagi membolehkan hasil yang lebih baik bagi petani berskala kecil, disasarkan kepada wanita, boleh menjadi kaedah penting bagi meningkatkan pendapatan kedua-duanya; ladang dan isi rumah luar bandar. Kekurangan hak dan pemilikan tanah boleh menjadi satu masalah bagi kebanyakan masyarakat miskin, boleh bertindak sebagai penghalang bagi pekebun-pekebun kecil untuk melabur dalam pengurusan tanah yang lebih produktif, dan boleh membuatkan mereka lebih sukar untuk meningkatkan pelaburan modal. Kenaikan harga makanan dan tanah boleh menyebabkan komuniti-komuniti ini terdedah kepada anjakan oleh kumpulan-kumpulan kepentingan yang lebih berkuasa. Jika kehendak politik dan infrastruktur organisasi wujud, hak milik dan perlindungan tanah dapat diberi dan dibantu oleh aplikasi teknologi maklumat yang moden dan komunikasi. Walaupun begitu, akan ada ramai orang yang tidak mampu untuk membeli kalori dan nutrien yang mencukupi untuk kehidupan yang sihat dan yang akan memerlukan program perlindungan sosial bagi meningkatkan keupayaan mereka untuk mendapatkan makanan. Walau bagaimanapun, jika direka dengan betul, program-program ini boleh membantu merangsang pertanian tempatan dengan menyediakan pekebun kecil dengan kepastian bahawa wujud permintaan untuk produk-produk mereka.

Terdapat juga peranan untuk operasi pertanian berskala besar dalam sektor pertanian negara miskin, walaupun nilai dan konteksnya sama ada mempunyai kemungkinan masih dibahaskan. Debat ini telah ditiupkan oleh peningkatan besar dalam bilangan dana kekayaan negara berdaulat, syarikat-syarikat dan individu pajakan, pembelian, atau cuba untuk membeli kawasan tanah pertanian yang besar di negara-negara membangun. Pelaburan luar dalam sektor pertanian negara membangun ini boleh membawa manfaat besar, terutamanya di mana pelabur membawa kemajuan besar kepada pengeluaran dan pemprosesan tanaman, tetapi hanya jika hak-hak dan kebajikan penghuni dan pengguna sumber yang sedia ada diagihkan dengan betul.

Ramai orang-orang yang sangat miskin tinggal di kawasan-kawasan pedalaman yang begitu jauh dan tersisih dari pasaran dan makanan dunia. Tetapi bagi orang lain, terutamanya golongan miskin di bandar, harga makanan yang lebih tinggi mempunyai kesan langsung yang negatif terhadap keupayaan mereka untuk membeli makanan yang sihat. Banyak petani luar bandar dan pengeluar makanan lain tinggal berhampiran sebagai pengguna dan pengeluar makanan bersih dan akan terjejas dalam cara yang kompleks oleh kenaikan harga bahan makanan, dengan memberi manfaat kepada beberapa golongan dan menganiaya beberapa golongan lain. Oleh itu, di dalam mengurangkan herotan (distortion), mekanisme sokongan pertanian di negara-negara maju dan liberalisasi perdagangan dunia perlu merangsang pengeluaran makanan di negara-negara membangun secara keseluruhan, tetapi bukan semua orang akan mendapat manfaatnya. Model yang lebih tepat dan lebih baik dapat meramalkan interaksi kompleks ini amat diperlukan.

Meningkatkan Had Pengeluaran

Tanaman yang paling produktif, seperti tebu, yang tumbuh dalam keadaan yang optimum, boleh menukar tenaga solar biomas dengan kecekapan ~2%, menyebabkan hasil biojisim yang tinggi (sehingga 150 tan metrik sehektar). Terdapat banyak perbahasan berkenaan dengan had pengeluaran yang lebih tepat bagi tanaman utama di bawah keadaan yang berbeza, dan begitu juga, untuk hasil maksima yang boleh diperolehi untuk ternakan. Walau bagaimanapun, terdapat dengan jelas ruang yang luas untuk meningkatkan had pengeluaran.

Revolusi Hijau berjaya dengan pembiakan konvensional untuk membangunkan varieti hibrid F1 jagung yang semi-kerdil dan varieti gandum dan beras yang resistan terhadap penyakit. Varieti ini dapat ditanam dengan lebih pengairan dan baja tanpa risiko kerugian tanaman utama disebabkan oleh rebah atau wabak penyakit yang teruk seperti karat daun. Meningkatkan hasil masih menjadi matlamat utama, tetapi kepentingan kecekapan penggunaan air dan nutrien yang lebih tinggi, serta toleransi tekanan abiotik, juga dijangka meningkat. Teknik genetik moden dan pemahaman fisiologi tanaman yang lebih baik membenarkan pendekatan yang lebih ditujukan kepada pemilihan ciri-ciri berbilang (multiple traits) yang terdapat pada tanaman.

Pada masa ini, tanaman yang diubahsuai secara genetik (GM) melibatkan manipulasi yang agak mudah, seperti memasukkan gen untuk memberi kerintangan terhadap racun herba atau toksin bagi mengelakkan serangan serangga perosak. Dekad akan datang akan menyaksikan pembangunan gabungan ciri-ciri yang diingini dan pengenalan ciri-ciri baru seperti toleransi terhadap kemarau. Menjelang pertengahan abad, pilihan yang lebih radikal yang melibatkan ciri-ciri yang sangat polygenic boleh dilaksanakan. Pengeluaran haiwan yang diklon dengan imuniti semula jadi kepada penyakit-penyakit yang mengurangkan kecekapan pengeluaran mempunyai potensi untuk mengurangkan kerugian yang besar akibat daripada kematian dan jangkitan subklinikal. Bioteknologi juga boleh menghasilkan tumbuh-tumbuhan untuk makanan haiwan dengan komposisi yang diubah suai bagi meningkatkan kecekapan pengeluaran daging dan pelepasan metana yang lebih rendah.

Bahan genetik yang belum dieksploitasi dari baka domestik, baka yang jarang ditemui, dan baka liar akan menjadi penting dalam membolehkan penternak untuk bertindak balas kepada cabaran-cabaran baharu. Koleksi antarabangsa dan bank-bank gen menyediakan repositori berharga untuk apa-apa perubahan genetik, namun kita perlu memastikan bahawa germplasm tanaman dan ternakan yang disesuaikan dengan keadaan tempatan tidak hilang dalam proses perubahan kepada baka moden yang lebih baik. Trend selama beberapa dekad kebelakangan ini menunjukkan penurunan pelaburan dalam inovasi teknologi dalam pengeluaran makanan (dengan beberapa pengecualian yang ketara, seperti di China dan Brazil) dan peralihan daripada sumber awam (kerajaan) kepada sumber swasta. Pulangan yang saksama ke atas pelaburan adalah penting untuk sektor swasta berfungsi dengan baik, tetapi lanjutan perlindungan hak harta intelektual bioteknologi telah membawa kepada persepsi awam yang semakin meningkat di sesetengah negara bahawa penyelidikan bioteknologi semata-mata memberi manfaat kepada kepentingan komersil dan tidak menawarkan kesan jangka panjang yang baik kepada masyarakat umum. Secara serius, ia juga membawa kepada monopoli maya ciri-ciri GM di beberapa bahagian dunia, dengan bilangan syarikat yang terhad, yang menghadkan inovasi dan pelaburan dalam teknologi. Mencari cara untuk memberi insentif akses dan kelestarian yang luas, di samping menggalakkan sektor swasta yang berdaya saing dan inovatif untuk menggunakan teknologi yang berkembang, adalah satu cabaran tadbir urus yang utama.

Isu kepercayaan dan penerimaan orang ramai terhadap bioteknologi dan produk GM masih menjadi perdebatan yang tidak pernah reda. Disebabkan pengubahsuaian genetik melibatkan pengubahsuaian germline organisma serta melibatkan pengenalan organisma tersebut kepada alam sekitar dan rantaian makanan, beberapa isu-isu keselamatan alam sekitar dan makanan tertentu perlu dinilai. Walaupun penilaian risiko berasaskan sains yang ketat, perbincangan ini telah dipolitikkan dan wujud polarisasi di sesetengah negara, khususnya di Eropah. Wujud juga pendapat yang menyatakan bahawa pengubahsuaian genetik adalah teknologi yang berpotensi serta bernilai yang mana kebaikan dan keburukan perlu dipertimbangkan dengan ketat ke atas bukti, termasuk kes-kes asas: pengubahsuaian genetik tidak perlu diambil dan tidak ditolak secara automatik. Teknologi ini perlu mendapat penerimaan dan kepercayaan orang ramai sebelum ia boleh dianggap sebagai salah satu teknologi yang boleh menyumbang kepada keselamatan makanan global.

Terdapat isu-isu tertentu yang melibatkan teknologi baharu, GM dan bukan GM, yang disasarkan untuk membantu negara-negara yang kurang membangun. Teknologi mesti ditujukan kepada keperluan masyarakat, yang sering berbeza daripada petani negara yang lebih maju. Untuk meningkatkan kemungkinan bahawa teknologi baharu berkesan, dan diguna pakai oleh negara-negara yang paling miskin, mereka perlu terlibat dalam merangka, meletakkan keutamaan, membuat penilaian risiko, dan memahami peraturan inovasi. Ini akan memerlukan penciptaan mekanisme institusi dan tadbir urus yang inovatif yang mengambil kira konteks sosio-budaya (contohnya, kepentingan wanita dalam pengeluaran makanan negara membangun). Teknologi baharu menawarkan pelbagai janji, tetapi berisiko akibat hilangnya kepercayaan, jika manfaat dan potensi teknologi tersebut hanya sebagai dakwaan yang digembar-gemburkan. Usaha-usaha untuk meningkatkan had pengeluaran lestari yang memberi manfaat kepada negara-negara yang paling miskin perlu berasaskan kepada persekitaran dan suasana perniagaan yang baharu, organisasi-organisasi masyarakat sivil dan kerajaan.

Mengurangkan Pembaziran

Kira-kira 30 hingga 40% makanan di negara maju dan negara membangun hilang akibat pembaziran, walaupun sebab-sebab di sebaliknya adalah sangat berbeza. Di negara membangun, kerugian disebabkan oleh ketiadaan infrastruktur rantaian makanan dan kekurangan pengetahuan atau pelaburan dalam teknologi penyimpanan di ladang. Sebagai contoh, di India, adalah dianggarkan bahawa 35 hingga 40% daripada hasil segar hilang kerana kedai-kedai borong mahupun runcit tidak mempunyai ruang penyimpanan sejuk. Walaupun beras boleh disimpan dengan mudah, satu pertiga daripada penuaian di Asia Tenggara boleh hilang selepas tuaian akibat perosak dan menjadi rosak. Tetapi gambaran yang lebih kompleks daripada kekurangan kemudahan penyimpanan yang mudah: Walaupun penyimpanan selepas tuai wujud, petani sering menjual hasil dengan serta-merta untuk mendapatkan wang tunai.

Rajah 2: Jumlah pembaziran makanan di negara-negara maju dan membangun. Perkhidmatan runcit, perkhidmatan makanan, rumah dan perbandaran dikelompokkan sebagai satu kategori bagi negara-negara membangun. Sumber: Waste and Resources Action Programme (WRAP), The Food We Waste (WRAP, Banbury, UK, 2008)

Sebaliknya, di negara maju, kerugian pra-runcit jauh lebih rendah, tetapi apa yang timbul di perkhidmatan runcit, makanan, dan peringkat rumah, rantai makanan telah berkembang dengan ketara dalam tahun-tahun kebelakangan ini, dengan pelbagai sebab. Pada masa ini, makanan agak murah, sekurang-kurangnya bagi pengguna ini, yang akan mengurangkan insentif untuk mengelakkan pembaziran. Pengguna telah menjadi biasa untuk membeli makanan yang mempunyai standard "kosmetik", menyebabkan peruncit membuang banyak produk yang sedikit cacat walaupun boleh dimakan. Tekanan komersial boleh menggalakkan pembaziran: industri perkhidmatan makanan kerap menggunakan produk "bersaiz super" apabila berhadapan dengan pesaing, dengan memberi tawaran seperti "beli satu percuma satu" yang sekaligus memberi persaingan kepada peruncit. Peraturan dan kekurangan pengetahuan mengenai keselamatan makanan telah membawa kepada pergantungan kepada "tarikh luput" atau "guna sebelum", sebagai satu bentuk panduan keselamatan makanan tetapi banyak situasi yang berlaku, makanan yang boleh dimakan telah dibuang begitu sahaja. Di sesetengah negara maju, makanan yang tidak diingini pergi ke tapak pelupusan dan bukannya digunakan sebagai makanan haiwan atau kompos kerana wujud undang-undang bagi mengawal penyakit.

Strategi yang berbeza diperlukan untuk menangani dua jenis bahan buangan. Di negara-negara membangun, pelaburan dalam infrastruktur pengangkutan awam akan mengurangkan kerosakan, manakala pasaran berfungsi dengan lebih baik dan ketersediaan modal akan meningkatkan kecekapan rantaian makanan, sebagai contoh, dengan membenarkan pengenalan kepada ruang simpanan sejuk (walaupun mempunyai implikasi pengeluaran gas rumah hijau). Teknologi sedia ada dan amalan-amalan terbaik perlu disebarkan melalui pendidikan dan perkhidmatan lanjutan, dan mekanisme pasaran dan kewangan yang perlu untuk melindungi petani dari terpaksa menjual ketika bekalan berada pada puncak, yang membawa kepada lambakan dan pembaziran. Terdapat juga keperluan untuk meneruskan penyelidikan dalam teknologi penyimpanan pasca tuai. Teknologi yang lebih baik untuk menyimpan makanan secara kecil-kecilan adalah calon utama bagi pengenalan insentif untuk inovasi pihak swasta, dengan penglibatan peniaga-peniaga kecil-kecilan, pengilang dan pengeluar.

Jika harga makanan naik, mungkin akan ada penurunan dalam jumlah sisa atau pembaziran yang dihasilkan oleh pengguna di negara-negara maju. Sisa buangan juga boleh dikurangkan dengan menyedarkan pengguna tentang skala isu ini, serta strategi domestik untuk mengurangkan kerugian makanan. Khidmat nasihat, perundangan dan pendidikan mungkin juga boleh mengurangkan pembaziran dalam perkhidmatan makanan dan sektor runcit. Mengurangkan sisa makanan negara maju khususnya sangat mencabar, kerana ia sangat berkait rapat dengan tingkah laku individu dan sikap budaya ke arah makanan.

Mengubah Diet

Kecekapan penukaran (conversion efficiency) tanaman ke dalam haiwan ~10%; dengan itu, terdapat kes prima facie bahawa lebih ramai orang dapat diberi makan daripada jumlah tanah yang sama jika mereka adalah vegetarian. Kira-kira satu pertiga daripada pengeluaran bijirin global dijadikan makanan haiwan. Tetapi pada masa ini, salah satu cabaran utama kepada sistem makanan adalah permintaan yang kian meningkat untuk daging dan produk tenusu yang telah membawa kepada peningkatan ~1.5 kali ganda dalam nombor global bagi lembu, biri-biri, dan kambing, dengan peningkatan setara masing-masing ~2.5 dan ~4.5 kali ganda untuk babi dan ayam sejak 50 tahun kebelakangan ini. Sebahagian besarnya berpunca daripada peningkatan kekayaan pengguna di merata-rata pelusuk bumi dan yang paling baharu negara China dan India.

Walau bagaimanapun, hujah bahawa semua penggunaan atau pemakanan daging adalah buruk terlalu simplistik. Pertama, terdapat perubahan yang besar dalam kecekapan pengeluaran dan kesan alam sekitar kepada kelas utama daging yang digunakan oleh seseorang. Kedua, walaupun sebahagian besar ternakan memakan bijirin dan protein tumbuh-tumbuhan lain yang boleh juga dimakan oleh manusia, masih ada sebahagian besar yang memakan rumput. Kebanyakan padang rumput yang digunakan untuk memberi makan kepada haiwan-haiwan ini tidak boleh ditukarkan kepada tanah pertanian atau hanya boleh ditukar dengan memberi kesan buruk kepada alam sekitar. Di samping itu, babi dan ayam itik sering diberi makan "sisa makanan manusia". Ketiga, melalui penternakan yang lebih baik atau baka yang lebih baik, ia boleh dilaksanakan untuk meningkatkan kecekapan yang mana daging dihasilkan. Akhir sekali, di negara-negara membangun, daging merupakan sumber yang paling tertumpu bagi beberapa vitamin dan mineral, yang penting untuk individu seperti anak-anak muda. Ternakan juga digunakan untuk membajak dan pengangkutan, menyediakan bekalan baja organik yang boleh menjadi satu sumber pendapatan, dan kepentingan budaya yang besar bagi masyarakat miskin.

Diet seimbang yang kaya dengan bijirin dan produk sayur-sayuran yang lain dianggap lebih sihat daripada mereka yang mengamalkan diet yang mengandungi sebahagian besar daripadanya daging (terutamanya daging merah) dan produk tenusu. Sebagai sebuah negara membangun yang mengambil daging yang lebih dalam gabungan dengan makanan yang tinggi gula dan lemak, mereka mungkin mendapati diri mereka terpaksa berdepan dengan obesiti sebelum mereka mengatasi masalah kekurangan nutrien, yang membawa kepada peningkatan dalam perbelanjaan kesihatan yang sebaliknya boleh digunakan untuk membasmi kemiskinan. Pengeluaran ternakan juga merupakan sumber utama metana, gas rumah hijau yang sangat berkuasa, walaupun ini boleh diimbangi sebahagiannya oleh penggunaan baja haiwan untuk menggantikan baja nitrogen sintetik. Daripada lima strategi yang kita bincangkan di sini, membuat penilaian kepada nilai bagi mengurangkan sebahagian kecil daging dalam diet kita adalah yang paling sukar dan perlu difahami dengan lebih baik.

Memperluas Akuakultur

Akuatik (terutamanya ikan, moluska akuatik, dan krustasia) mempunyai peranan yang penting dalam sistem makanan, menyediakan hampir 3 bilion orang dengan sekurang-kurangnya 15% daripada pengambilan protein haiwan.

Di kebanyakan rantau, akuakultur telah cukup menguntungkan untuk memberikan pertumbuhan yang kukuh; kawasan-kawasan seperti Afrika di mana boleh membawa manfaat utama. Kemajuan teknikal dalam sistem pusat penetasan, sistem penyampaian makanan dan pengurusan penyakit dapat meningkatkan pengeluaran. Keuntungan masa depan juga boleh datang daripada pemilihan baka yang lebih baik, teknologi pengeluaran yang lebih besar, aktiviti akuakultur di laut terbuka yang lebih besar termasuk kawasan air pedalaman, dan menternak pelbagai spesies. Kitaran pengeluaran yang terlalu lama bagi kebanyakan spesies (biasanya 6 hingga 24 bulan) memerlukan satu sistem pembiayaan yang mampu menyediakan modal kerja serta risiko pengimbangan. Pemilihan varieti untuk pengeluaran yang lebih luas (seperti toleransi suhu dan kemasinan dan ketahanan melawan penyakit) dan substrat makanan yang lebih murah (misalnya, tanaman, bahan dengan ciri-ciri yang dipertingkatkan untuk pemakanan ikan) juga mungkin diakses dengan penggunaan teknologi GM.

Akuakultur boleh menyebabkan kemudaratan kepada alam sekitar kerana pelepasan efluen organik atau bahan kimia rawatan penyakit ke dalam sumber air, secara tidak langsung bertindak sebagai sumber penyakit atau pencemaran genetik untuk spesies liar. Usaha-usaha untuk mengurangkan externalities negatif dan meningkatkan kecekapan penggunaan sumber [seperti ikan-ikan daripada nisbah] telah didorong oleh kenaikan program pensijilan kelestarian pengeluaran ikan, walaupun ini menjejaskan sektor bernilai tinggi. Keuntungan kelestarian boleh datang daripada memberi tumpuan kepada spesies tahap-trofik rendah dan dalam mengintegrasikan pengeluaran makanan akuatik dan darat, sebagai contoh, dengan menggunakan sisa dari tanah sebagai makanan dan nutrien. Ia juga akan menjadi penting untuk mengambil pendekatan yang lebih strategik kepada lokasi tapak dan keupayaan di dalam kawasan tadahan atau unit pengurusan zon pantai.

Kesimpulan

Tidak ada penyelesaian yang mudah untuk memberi makan 9 bilion orang secara lestari, terutamanya apabila banyak tumpuan diberi kepada corak penggunaan kekayaan negara. Pelbagai pilihan, termasuk perkara-perkara yang telah kita bincangkan di sini, perlu diteruskan pada masa yang sama. Harapan yang utama ialah inovasi sains dan teknologi dalam sistem makanan, tetapi bukan sebagai alasan untuk menangguhkan keputusan yang sukar hari ini.

Kita mesti mengelakkan daripada kecenderungan mengorbanankan bumi ini yang sedang menghadapi masalah berkurangnya biodiversiti untuk keuntungan mudah dalam pengeluaran makanan, kerana bukan sahaja biodiversiti menyediakan banyak kemudahan dimana manusia bergantung kepadanya tetapi juga kerana kita tidak mempunyai hak untuk melucutkan faedah ekonomi dan budaya biodiversiti daripada generasi akan datang. Bersama-sama, cabaran-cabaran ini menjadikan ribut yang sempurna (the perfect storm).

Melayari ribut akan memerlukan revolusi dalam sains sosial dan ekonomi yang berkaitan dengan pengeluaran makanan, serta memecahkan tembok halangan antara bidang-bidang sains. Matlamatnya adalah tidak lagi semata-mata untuk memaksimumkan produktiviti, tetapi untuk mengoptimumkan seluruh landskap yang jauh lebih kompleks di dalam pengeluaran, hasil alam sekitar, dan keadilan sosial.